Nếu ví chiếc xe nhỏ của bạn như một chú thỏ xinh xắn mĩ miều thì xe container (xe “công”) chẳng khác gì con gấu thô kệch: Một cú vuốt má âu yếm của nó cũng khiến thỏ kia nát nhừ.
Bị “công” đè, chuyện bi thảm
Vụ tai nạn xe đầu kéo khiến tôi nhớ chuyện một ông anh vào năm 1998, ông anh đó có chiếc Mazda 626 – tiền thân của chiếc Mazda6 bây giờ. Anh đi rất giữ xe. Anh lái luôn từ tốn. Từ tốn khiến tôi phát hoảng. Có lần đi Hải Phòng trên đường 5 (cũ), khi vượt xe container (công) anh cứ điềm đạm giữ số 5 để vượt.
Xe Container tông xe con bẹp dúm trên đường Mỹ Phước Tân Vạn ngày 16/06/2019
Bạn hãy tưởng tượng xem, xe kéo công 40 feet có tổng chiều dài 20m mà tốc độ chênh nhau đủng đỉnh 2km/giờ thì bao giờ mới vượt xong?
Khiếp quá, tôi bảo anh: “Anh đi quá nguy hiểm”. Anh điềm đạm bảo: “Thì đi đâu mà vội”.
Một năm sau, nhắc lại chuyện cũ, anh bảo, giọng điềm đạm hơn xưa và có tý phều phào vì hàm răng giả và thiếu mất mấy giẻ xương sườn: “Không phải nguy hiểm, mà đúng mình ngu thật”.
Anh bị tai nạn trong một lần vượt “xe công” trên đường 18. Chiếc Mazda 626 con cưng của anh bị vò nát như tờ giấy. Còn anh thì có nửa năm dưỡng viện.
Vụ tai nạn, về lý anh không sai. Anh xin vượt, “xe công” nhường đường. Nhưng anh vượt mãi không qua, rồi xe “công” đột ngột giật lái để tránh một chiếc xe đạp lao trong ngõ ra. Chiếc Mazda bị lùa vào gầm xe “công” và bị kéo lê đi cả trăm mét. Chuyện nhạt như bịa.
Những chuyện ngớ ngẩn như vậy không phải là độc quyền của Việt Nam ta. Ở Mỹ hằng năm đều có cỡ 5.000 vụ tai nạn chết người liên quan đến xe đầu kéo container. Trong các vụ “đấu đầu” với xe “công”, gần 90% lỗi là của xe con.
Container rớt thùng đè xe máy trên Đại Lộc Độc Lập ngày 17/07/2919 – Ảnh: PLO
Nghịch lý xe con lại gây tai nạn cho xe to xuất phát từ việc tài xế không hiểu đúng về khả năng vận hành của xe “công”. Nguy hiểm nhất là việc xem rằng xe “công” có thể xử lý nhanh được như xe con.
Nếu cứ hiểu như thế thì việc tạt đầu hay thắng gấp trước đầu xe “công” sẽ khiến tính mạng bạn trở nên mong manh như một chiếc lá khô trước gió. Vì xe “công” thực ra chẳng khác mấy con gấu thô kệch, rất mạnh mẽ mà cũng cực kỳ vụng về.
Phanh gấp trước đầu “công”: Lá khô trước gió
Xe “công” thắng hoàn toàn không như xe con. Xe con đời mới dùng thắng đĩa thủy lực (gần như) không có độ trễ và có khả năng thắng từ 96km/giờ về 0 trên quãng đường dưới 40 m. Siêu xe Lambo, Ferrari chỉ cần dưới 30m.
Xe “công” dùng thắng hơi tang trống, độ trễ lớn và nếu đầy tải sẽ mất 160m để dừng hẳn từ tốc độ 96 km/giờ.
Một chiếc xe khách bị xe container đè bẹp trên đường Phạm Ngọc Thạch ngày 26/12/2014 – Ảnh: Zing
Tuy nhiên, trong thử nghiệm thực tế ở tốc độ 88 km/giờ, xe con cần 58m để thắng dừng hẳn; xe “công” mất trung bình từ 100m đến 130m – tùy điều kiện má thắng nóng hay nguội. Như vậy ở tốc độ ngang nhau, xe “công” cần quãng đường lớn gấp đôi để dừng hẳn.
Thêm nữa, tốc độ phản hồi của não bộ người lái từ khi phát hiện nguy cơ tai nạn cho đến khi đạp thắng trung bình là 1 giây rưỡi cho đến 2 giây.
Có nghĩa ở tốc độ 50 km/giờ, người lái chỉ bắt đầu thắng sau khi xe đã đi được 21m từ khi nhìn thấy bạn tạt đầu; 25m ở tốc độ 60 km/giờ; 28m ở tốc độ 70 km/giờ và 34m ở 80 km/giờ.
Tức trong khoảng cách dưới 20m, nếu bạn ngã, thắng đột ngột… lái xe sẽ không có bất kỳ phản ứng gì. Do vậy, nếu phải thắng ở tốc độ cao, hãy nhìn ngay gương hậu.
Với những yếu tố kỹ thuật đã nói như trên thì việc thắng gấp trước đầu xe “công” cũng như “lá khô trước gió”.
Đừng bao giờ làm lái xe container giật mình
Trọng lượng toàn tải xe “công” rất cao (50-70 tấn) khiến xe có quán tính rất lớn. Đôi khi thắng gấp, container hoặc hàng hóa trên xe có thể lao bẹp ca-bin đầu kéo. Khi đó, chính tài xế xe “công” sẽ lãnh đủ.
Container đâm sầm vào một cửa hàng ngày 28/07/2016 – Ảnh: Dân Trí
Một lý do nữa để lưỡng lự: Xe đầu kéo dễ đổ do trọng tâm cao và hướng chuyển động của đầu kéo và rơ-moóc lệch nhau. Nếu thắng gấp và đánh lái gấp, đầu kéo chuyển hướng nhưng lực quán tính vẫn đẩy rơ-móoc chạy thẳng. A lê hấp! Xe đi bằng sườn ngay. Kết quả sẽ là một chiếc xe con bẹp như tờ giấy dưới container chục tấn.
Điều này có nghĩa, sau 1 giây rưỡi độ trễ của não, tài xế xe “công” có thể mất thêm 1 giây lưỡng lự: thắng hay không thắng? Đánh lái tránh hay không tránh?
Chỉ có bản năng người lái khiến tài xế đạp thắng trước khi kịp suy nghĩ mới cứu được việc xe đầu kéo trèo lên xe bạn, nếu bạn phanh gấp trong khoảng 20m trước mũi xe “công”. Vì Vậy đừng bao giờ làm lái xe container giật mình bằng những cú tạt đầu hay giành đường với họ.
Luồng gió ngang và những điểm mù – sát thủ tiềm ẩn
Một nguy cơ cho tất cả mọi người tham gia giao thông, từ người đi bộ, xe máy hay ô tô là luồng gió cuốn tạo ra khi xe đầu kéo chạy qua.
Nên nhớ, từ năm 1990 các hãng ô tô đã phải đưa yếu tố gió ngang (crosswind) vào việc thiết kế xe – tức nguy cơ hiện hữu, không đùa được. Do vậy khi lưu thông trên đường, đừng bao giờ đi song song với xe “công”.
Hai xe container tông nhau trên đường Mỹ Phước Tân Vạn ngày 5/8/2018
Với chiều dài trên 20 m, xe đầu kéo có nhiều điểm mù (điểm mà tài xế không nhìn thấy) hơn xe con. Lái xe phải bao quát không gian lớn hơn rất nhiều và thậm chí lái xe còn không biết bạn có mặt ở trên đường.
Hãy luôn vượt bên trái xe đầu kéo vì xe có điểm mù ít hơn – nháy đèn pha/cos thay vì chỉ bật xi-nhan để xin đường.
Khi vượt, hãy vượt đúng nghĩa vì bạn đang trong vùng nguy hiểm. Với xe số tự động, hãy đạp hết ga, xe sẽ về 2 hay 3 số đủ lực kéo để vượt nhanh. Nếu xe số sàn, hãy về ít nhất 2 số và đạp ga quyết đoán như thể đây không phải xe mình. Bạn sẽ an toàn.
Đừng “cương” với xe đầu kéo. Hãy nhường đường ngay khi xe đầu kéo xin vượt hoặc hãy bắn vọt ngay đi ngay cả khi bạn đã ở tốc độ tối đa cho phép.
Một chiếc container mất lái lao lên dải phân cách, tông gãy cột đèn ở Dĩ An ngày 15/08/2018 – Ảnh: TTT
Các cụ có câu “Cây ngay ko sợ chết đứng” nhưng cũng có câu “Được vạ thì má sưng”. Hãy xem được nộp phạt quá tốc độ là một cơ may, còn hơn đúng luật mà phải về đoàn tụ với ông bà sớm.
Bán kính quay của xe “công” rất rộng, xe con thường từ 5 đến 6m, xe “công” thường là 14 đến 15m, nên mỗi khi vào cua lái xe thường mở rộng lái nhất có thể ngược về hướng xe cua. Do vậy, nếu thấy xe “công”: bật đèn rẽ trái nhưng xe cứ bám phải, đừng nghĩ họ nhầm xi-nhan, họ chuẩn bị ôm cua đúng đó.
Hãy biết sợ
Hãy sợ xe “công” bằng cách tôn trọng lãnh địa của họ. Hãy xem bán kính 20 m quanh mỗi chiếc xe đầu kéo – ở bất kể tốc độ nào, là vùng nguy hiểm cần thoát ra nhanh nhất có thể. Chỉ khi biết sợ, bạn mới được an toàn.
Mỹ Phước – Tân Vạn được mệnh danh là con đường “tử thần” ở Bình Dương với hàng loạt vụ tai nạn giao thông liên quan tới container
Trong nghiên cứu “Tai nạn chết người do bus và xe đầu kéo”, Ủy ban An toàn Quốc gia Mỹ chỉ ra rằng 90% các vụ tai nạn đã có thể không xảy ra nếu người lái phản ứng nhanh hơn một giây! Tuy nhiên, một giây quý giá đó chưa bao giờ là hiện thực nên chúng ta hãy biết sợ.
Và cuối cùng, đừng bon chen với sự an toàn của chính mình. “Tránh voi chẳng xấu mặt nào”.
HẢI KAR/PLO
